‘Fijn dat jullie allemaal op deze auditie hebben gereageerd’, kondigt ‘foyermanager’ Willemijn (Zevenhuijzen) aan in de foyer van het theater. Voordat we de zaal in kunnen moeten er nog enkele huishoudelijke mededelingen worden doorgenomen. Het is de bedoeling dat iedereen een groot nummer om zijn nek hangt, zonder kom je de zaal niet in. We blijken ineens op een auditie beland voor de nieuwe voorstelling van Studio Julian Hetzel en Theater Artemis. Als we naar binnen lopen slaat de verwarring bij veel jonge bezoekers toe. Kinderen kijken bezorgd hun ouders aan als die quasi-serieus beginnen te vragen wat ze hebben voorbereid voor de auditie. Of, als de verwarring echt te groot is, ouders die geruststellen dat het wel goed zal komen.

Diarree is mijn lievelingskleur is na Anders is een hele normale Zweedse voornaam (met Theatergroep Bambie), Een leuk avondje uit (met Het Zuidelijk Toneel en hetpaleis) en Dans is lekker ritmisch bewegen op muziek (met Künstlerhaus Mousonturm) de zoveelste samenwerking tussen Theater Artemis en een ‘gezelschap voor grote mensen’. De voorstellingen van Theater Artemis zijn vaak grappig, ontregelend en absurdistisch. Provocerend naar kinderen én hun ouders. Maar de opwinding die veel kinderen in z’n greep houdt bij voorstellingen van Artemis, maakt uiteindelijk ook vaak weer plaats voor stille verwondering. Het is dan ook geen wonder dat de ‘jeugd’-voorstellingen van Artemis ook nog weleens in de reguliere avondprogrammering van ‘grote mensen’-theaters belanden.

Wanneer we op onze stoelen zitten begint de auditie direct. Op het podium staat alleen een vrijwel lege muur; er hangt enkel een brandweerslang aan. Op de muur staat een hoornluidspreker. Daaruit klinkt een stem die ons vertelt dat we vandaag de kans van ons leven hebben: ontdekt worden en misschien zelfs doorbreken. Deze anonieme stem zal ons, de auditanten, de rest van de avond dirigeren. We moeten onszelf tonen aan de jury, maar wie die jury is wordt nooit helemaal duidelijk. Wat de beoordelingscriteria zijn eigenlijk ook niet. Maar we hoeven ons geen zorgen te maken om willekeur, deze jury kan talent op kilometers afstand ruiken. Na de eerste selectieronde, gebaseerd op de stralende kracht van onze aura’s, worden er een stuk of vijftien nummers omgeroepen. Deze uitverkorenen mogen zich ten overstaan van het gehele publiek nog eens gaan bewijzen. Het levert hele grappige en hartverwamende beelden op. Kinderen en volwassenen die een wedstrijdje rennen in slow motion. De winnaars krijgen de opdracht om drie overtuigende sterfscènes te spelen. De stem uit de luidspreker levert commentaar: de één krijgt een mooi compliment, de ander vileine kritiek.

“Een maatschappijkritische toon, met enige ironie verpakt, is typerend voor het werk van Julian Hetzel.”

Diarree is mijn lievelingskleur lijkt te gaan over de prestatiedruk waar we onze kinderen op steeds jongere leeftijd aan blootstellen. Een thema dat goed past bij deze samenwerking tussen de twee theatergroepen. Een samenwerking die, nu het resultaat er is, volstrekt voor de hand liggend blijkt. Julian Hetzel staat, net als Theater Artemis, bekend om zijn provocatieve werk. Met zijn installatiewerk en conceptuele performances op het snijvlak van fictie en werkelijkheid treedt hij vaak ook buiten de grenzen van het traditionele theater. Op dit moment bijvoorbeeld toert de voorstelling SPAfrica die hij samen met Ntando Cele maakte. Daarin krijgt de bezoeker Sub-Saharaans drinkwater aangeboden in ruil voor z’n Europese tranen. Een maatschappijkritische toon, met enige ironie verpakt, is typerend voor het werk van Julian Hetzel.

Voorafgaand aan de auditie geeft de stem ons iets mee dat door zou moeten gaan voor bemoedigend: ‘we zien niet wie je nu bent, maar wie je morgen zou kunnen zijn’. Het vat mooi samen welk mensbeeld er schuilgaat achter de opstuwende prestatiedruk: je hebt winners en je hebt losers, dus zorg maar dat je geen loser wordt. Na een aantal selectierondes blijven er drie personen over, de drie acteurs van dit stuk. Louis van der Waal speelt een vader. Hij ‘was hier gewoon met zijn kinderen, ze zitten nog in de zaal’.Willemijn, de foyermanager van eerder, heeft het onverwacht ver geschopt in deze auditie. Aan de telefoon met het thuisfront vertelt ze dat ze voorlopig nog niet thuiskomt. Ze had zichzelf eigenlijk al een beetje onder de losers gerekend, maar voelt dat zich nu een kans aandient die ze niet mag missen. En dan is er nog Tim (van Dongen), de jongste van de drie, een onzekere jongen in een trainingspak. De drie overgebleven kandidaten moeten zich nu opmaken voor hun ‘solo’. Tim is als eerste aan de beurt. Hij heeft niets voorbereid. En dan slaan de zenuwen toe. Hij blokkeert helemaal. Hij piest, letterlijk, in zijn broek van de spanning.

© Kurt Van der Elst

© Kurt Van der Elst

© Kurt Van der Elst

Maar Tim, die met zijn beplaste broek terug op de tribune is gaan zitten, wordt niet uitgelachen door het jonge publiek, hij krijgt spontaan een bemoedigend applaus. Het is bijzonder dat het de makers van Diarree is mijn lievelingskleur lukt om een gevoel van solidariteit te kweken bij het jonge publiek in deze context van een afvalrace. De enige echte pestkop in deze ruimte is de stem uit de luidspreker. En het sentiment in de zaal begint zich dan ook te keren tegen die stem. Er hangt iets in de lucht. Maar zoals dat gaat bij revoluties moet die eerst nog worden ontketend. Dat gebeurt wanneer Willemijn de spanning niet meer kan houden en haar behoefte doet midden op het podium. Medekandidaat Louis komt erbij staan en is vol bewondering. Hij bestudeert, bewondert en consumeert ieder aspect van deze drol grondig. Vol inspiratie begint hij er uiteindelijk mee te verven op de muur. Onder het gejoel van ‘wij willen Tim’ uit de zaal, keert Tim terug op het podium en voltooit de revolutie, door de luidspreker de mond te snoeren. De zaal juicht. De nette auditieruimte die het podium net zo even nog was, ontaardt in chaos en anarchie. Ja, die brandweerslang aan de muur blijkt inderdaad een Chekhov’s gun, en wordt helemaal leeggespoten.

“Het is bijzonder dat het de makers van Diarree is mijn lievelingskleur lukt om een gevoel van solidariteit te kweken bij het jonge publiek in de context van een afvalrace.”

Deze geweldig chaotische ontlading is helaas maar van korte duur. En dat is jammer omdat de aanloop er naartoe wat langdradig aanvoelt. De grap van mensen die gekke dingen moeten doen op een auditie blijft niet eindeloos boeien: laten zien hoe gespierd je bent, een dansje doen, een liedje zingen… In de hang naar de grap gaat ook oog voor detail en verwondering dat zo kenmerkend is voor het werk van Theater Artemis soms helaas verloren. Daardoor is de voorstelling bij vlagen ook wat eentonig.

‘Wie zijn eigen weg gaat, kan door niemand worden ingehaald’, deze inspirerende woorden zijn de laatste die we meekrijgen voor het einde van de voorstelling. Bij de uitloop klinkt het kinderkoor uit Pink Floyd’s Another Brick in the Wall: ‘We don’t need no education, we don’t need no thought control!’. Diarree is mijn lievelingskleur is een voorstelling met een boodschap. Een boodschap van bevrijding en non-conformisme. Een idee dat je, volgens mij, niet vroeg genoeg aan kinderen kunt meegeven. Maar aan de andere kant kennen we ook allang de keerzijde van die bevrijding. Met het verdwijnen van regels en normen verdween niet per se de druk om een succes te maken van je leven. De regels zijn dan misschien afgeschaft, we zitten nog steeds met elkaar in een rat race. Wie zijn eigen weg gaat, heeft zijn succes en zijn falen ook helemaal aan zichzelf te danken. Dit denken, hoe bevrijdend ook, heeft ook geleid tot een generatie die soms bezwijkt onder keuzestress en overspannenheid. Als niemand je kan inhalen, staat er ook niemand klaar om je op te vangen als het toch nog misgaat, en dan heb je niet zoveel meer aan je authenticiteit. Het is op zo’n moment ook gewoon fijn om te horen dat je niet mee hoeft te rennen in de race, en het niet erg is wanneer een keer iemand je inhaalt. De keerzijde van die bevrijding had misschien meer aandacht verdient in deze voorstelling. Maar misschien bleek uit het warme onthaal voor de sneue Tim dat de jonge kijkers dat allang goed in hun oren hebben geknoopt.

Diarree is mijn lievelingskleur maakt er een lekker anarchistisch zooitje van. Een middelvingertje naar de oordelende blik van een anonieme buitenwereld.

De voorstelling trekt in februari en maart door Nederland (met stops in Brussel en Antwerpen). De speeldata vind je hier.