Terugblikkend had and then the doors opened again, het boek dat performancekunstenaar David Weber-Krebs samenstelde met reflecties van kunstenaars en kunstwerkers over theater na de lockdown, evengoed de titel and then the doors opened a bit before they closed again kunnen meekrijgen. Het verhaal van de pandemie bleek zich grilliger te ontwikkelen dan verwacht. Ondertussen eist het uitblijven van broodnodige steun een aanzienlijke emotionele en financiële tol, zo bewees een reeks schokkende getuigenissen in Rekto:Verso.

‘Meebewegen’. Het woord viel in de open brief die Kaaitheatercoördinatoren Agnes Quackels en Barbara Van Lindt schreven aan het einde van de eerste lockdown. Hoe kan je in radicaal onzekere omstandigheden een theaterseizoen vormgeven? Is het mogelijk om verder te springen dan crisismanagement ad hoc, het louter reageren op plotseling wijzigende situaties? Meebewegen suggereert een samengaan van actie en reactie, een zekere graad van handelingsvrijheid ondanks de omgevingsdwang. Je hebt er open zintuigen voor nodig, en voldoende verbeeldingsvermogen. De doorzetter die met een paardenbril op zijn doel afgaat, doet het in deze tijd net iets minder goed. Ook een flexibel organisatiemodel helpt. Zo werken in podiumkunstopleidingen personeel en studenten sinds kort met kleurcodes. De groene, gele, oranje en rode fases brengen elk een specifieke set mogelijkheden en beperkingen met zich mee. Zulke systemen bieden, zolang het nodig is, een minimum aan houvast.

Ook voor Etcetera zat er in 2020 niet veel anders op dan te leren wendbaar te zijn. De publicatie van het meinummer vond pas in september plaats. Nu theaters (onze belangrijkste distributieplekken) opnieuw dicht zijn, verschijnt dit blad voor het eerst enkel en alleen online. Het is een keuze die we waarschijnlijk nog even zullen moeten aanhouden, ondanks de hoopvolle berichten over covidvaccins. Deze verdere digitalisering vervult ons enerzijds met scepsis – want dreigt the medium niet te veel the message te worden? – en anderzijds met nieuwsgierigheid en zin in experiment. Hoe zouden Etcetera-podcasts kunnen klinken? Welke nieuwe online vormen van kunstkritiek en reflectie zijn de moeite waard? Sinds kort hebben we trouwens een Instagram-account… Volg ons!

Never waste a good crisis dus? Maar hoe kan de wendbaarheid weerbaar blijven? Waar liggen de grenzen van de creativiteit? Van podiumkunstenaars, theaters, opleidingen én de podiumkritiek werd ook pre-covid al behoorlijk wat aanpassingsvermogen gevraagd. Soms om heel terechte redenen: de debatten rond duurzaamheid, #metoo en dekolonisering deden het kunstenveld op zijn grondvesten daveren. Inhoudelijk een stuk minder interessant waren de opeenvolgende besparingsrondes. Die dwongen organisaties en individuele spelers om zichzelf steeds opnieuw heruit te vinden, om meer te doen met minder – het eeuwige neoliberale fabeltje! ‘Verbeelding werkt’ staat te lezen onder het logo van de Vlaamse Gemeenschap. Dat kan goed zijn, maar niet voor niks. Straks schudt ook een nieuw Kunstendecreet onze manieren van werken nog maar eens op. Hoe ver kan je meebuigen voor je breekt?