#169
15.09.2022
—
14.12.2022
download pdf
Eind maart ontvingen de Vlaamse kunstorganisaties die een subsidieaanvraag hebben ingediend, een voorlopig advies van een beoordelingscommissie. Bart Caron ziet dat het beoordelingssysteem ‘perverse effecten’ veroorzaakt en roept op om het kunstenbudget te actualiseren. ‘Er is geen geld om alle waardevolle werkingen te honoreren.’
Daags na de première van Red, zijn laatste voorstelling in een reeks van drie geproduceerd door NTGent, dropte regisseur Luk Perceval een bommetje op de opiniepagina’s van De Standaard. Samen met acteurs Bert Luppes en Oscar van Rompay schreef hij, ongeveer vier jaar na de lancering van het Ghent Manifesto door NTGent na het aantreden van Milo Rau als artistiek leider, een eigen manifest ‘tegen de willekeur van Milo Rau’.
Naar aanleiding van de recensie over TM, verschenen op 03-05-2021
Spanningen tussen Rusland en het Westen, een virus dat de wereld in zijn greep houdt, een nieuwe golf van technologieën die tot in onze intiemste kern doordringen, populistische wereldleiders … Je zou denken dat we opnieuw in de jaren 1980 beland zijn, de periode waarin wetenschapsfilosofe Donna Haraway haar A Cyborg Manifesto (1985) schreef. Is er dan wel iets veranderd? Kristof van Baarle schetst hoe de rol van technologie in onze levens en onze kunsten evolueerde van een potentieel emancipatorische kracht tot een allesomvattende realiteit.
Vorige zomer gingen The Honey House en Bartlebabe in première, de tweede en derde creatie van Anna Franziska Jäger en Nathan Ooms, na hun debuut Some Things Last A Long Time uit 2019. Zowel performatief als dramaturgisch zijn het volgens Sébastien Hendrickx ronduit verbluffende voorstellingen. Welk wereldbeeld spreekt er uit hun werk?
Sciencefictionschrijver J.G. Ballard wist het in de sixties al: de grenzen tussen het intieme en het globale, het binnen en het buiten, de realiteit en de waanzin, zijn in een rotvaart aan het verdwijnen. Vandaag is deze opheffing van tegenstellingen meer dan ooit aan de orde. Thomas Ryckewaert neemt je mee op een trip over de highways van het hedendaagse bewustzijn, langs Pepinster en de planeet Arrakis, McDonald’s en de Metaverse, van Wuhan naar Antibes en van chaos naar extinctie.
Performanceartiest Mathias Ringgenberg, aka PRICE, stelde in december vorig jaar zijn debuutalbum Sequences (True Sentiments) (2021) voor in de Parijse Bourse de Commerce. Met de voorstelling van een experimenteel popalbum als performanceact in een hoofdzakelijk visueel georiënteerde cultuurtempel vocaliseert hij onze digitale cultuurbeleving. Wat staat er eigenlijk op het spel wanneer een figuur uit de performancetraditie zich het label ‘muziekartiest’ aanmeet en zich op het populaire muziekcircuit begeeft? Dramaturg en onderzoeker Tessa Vannieuwenhuyze graaft in PRICE’ rijke oeuvre.
Wanneer ’s ochtends de wekker gaat, checken we snel op Facebook en Instagram of we tijdens onze slaap iets hebben gemist. Bij het ontbijt scrollen we door de nieuwsberichten en in de trein naar het bureau sturen we alvast een paar mailtjes. En zo gaat het de hele dag door. Wat doet al dat digitale geweld met onze eigen, innerlijke harde schijf? Volgens filosoof Hans Schnitzler betalen we een zware prijs: ons aandachtsvermogen gaat eraan, onze autonomie raken we kwijt, ons contact met de materiële wereld verwatert. In dit stuk reikt hij een strategie aan om onszelf terug te vinden.
Als je een videogame speelt, combineer je vaak verschillende rollen. Je bent zowel toeschouwer, lezer, acteur als personage-met-oneindig-veel-levens. In veel gevallen neem je zelfs voor een stuk de positie van de auteur in: de gamer wordt dan medemaker. Marijn Lems vraagt zich af wat podiumkunstenaars kunnen leren van deze bijzonder gelaagde rolvervagingen. Hoe springen zij om met de mogelijkheden van de input en participatie van hun toeschouwers?
Drag wint in een duizelingwekkend tempo aan zichtbaarheid en populariteit. Met het lichaam als canvas en het internet als inspiratie ontstaat er een spannend speelveld voor de dragartiest. Simon Baetens zoomt in op deze grillige kunstvorm.
The day after the premiere of Red – the final chapter in a trilogy produced by NTGent – the director Luk Perceval dropped a bomb in De Standaard’s opinion pages. Together with actors Bert Luppes and Oscar Van Rompay, he published a manifesto ‘against the arbitrariness of Milo Rau’. The text came some four years after the Ghent Manifesto that heralded Milo Rau’s artistic directorship at NTGent.
Met dit transhistorische en inclusieve ritueel zet François Chaignaud een belangrijke stap in zijn groeiende oeuvre. Toch krijgt het samenspel van zang en dans na verloop van tijd iets voorspelbaars.
Bij aanvang lijkt alles in Mal – Embriaguez Divina nog speels en rustig, al zijn korte lichtflitsen een voorbode van wat volgt. Met opengesperde ogen, panische gezichten en precieze lichaamscontrole slepen de spelers je in een psychotische dans met papier. Een adempauze duurt altijd maar net lang genoeg om het publiek wat te laten recupereren. Freitas slaagt er zo in om een oncomfortabele esthetiek te ontwikkelen, die zelfs tijdens de voorstelling al voor applaus zorgt.
In het sluitstuk van de Holoceen-reeks over intrigerende steden drijft BERLIN zijn kenmerkende stijl op de spits in een overrompelend spel met genre, en toont het zich opnieuw een meester in storytelling.
Enkele uren voor DARKMATTER in première gaat, wordt het eerste beeldmateriaal van een nieuw zwart gat vrijgegeven. Italiaanse astronomen betwijfelden na de ontdekking van Sagittarius A* of het weldegelijk om een zwart gat ging: volgens hen was het misschien toch eerder een grote klomp donkere materie. Het duurde dan ook vijf jaar alvorens radiogolven een beeld van het centrum van ons sterrenstelsel konden genereren. Zo’n vertraagde perceptie laat natuurlijk een bepaalde ruimte voor verschillende verbeeldingen van het onvatbare. Voor de opvolger van haar geprezen solo Jezebel (2019) – waarin ze aan de hand van de wulpse video vixen figuur het zwarte lichaam centraal stelde – ging choreograaf en danser Cherish Menzo precies met een verknoping van die elementen aan de slag: het speculatieve potentieel van dark matter binnen het afrofuturisme, en de uitgerekte tijdservaring van de Chopped & Screwed hiphop-remixtechniek.
Met één simpele beweging vat choreograaf Iris Bouche waar het om draait bij het verwerken van een verlies. Tien paar uitgestrekte armen vertrekken van de aarde en beschrijven een boog naar boven, proberen het hemelse te raken, om daarna terug te keren naar de vastheid van de grond – en opnieuw te vertrekken. Verbinding zoeken tussen wat eens hier was en nu daar, eens lijf en nu enkel nog klank, net nog dichtbij en nu veraf. Daarover gaat Rizoom!.
Forest Silent Gathering is, na het geslaagde Letters from Attica, de tweede voorstelling van Begüm Erciyas in de publieke ruimte. Ditmaal is die ruimte niet de drukke stad, maar een rustig bos in de periferie. In de Kalmhoutse Heide brengt ze, samen met muzikanten Eric Desjeux en Matthias Meppelink, een groep mensen bijeen en laat hen via een uiterst eenvoudige maar slimme geluidsperformance samenhorigheid ervaren. Het eindigt met een gezellig theekransje, al is de nasmaak, terecht, wat bitter.
Zijlings rollen ze over het podium, Anna Franziska Jäger en Nathan Ooms, van achteren naar voren en weer terug. Jäger rolt soepel, met een haast kinderlijke energie; Ooms rolt trager, dromerig torst hij zijn lichaam met zich mee in een satijnen pyjama. Zijn monoloog, in het Engels, is een lange reeks oneliners, als Instagram-captions. Er zit geen echte opbouw in, het zijn meer losse gedachten die interessant klinken. ‘Whatever flows, flows’, zegt hij tevreden. ‘It is what it is’.
Op verschillende locaties in Antwerpen verbeelden 5 performers een archetype van vrouwelijkheid. Na hun individuele dans komen ze samen in de Rode zaal van deSingel. Hun eigen representatie van vrouwelijkheid mengt zich met de rest van de groep om tot een veelzijdige, pluriforme performance te komen. The Waves toont de kracht in zowel het samenkomen als het individuele beleven van de eigen vrouwelijkheid zonder schaamte. In zijn sterkte durft het echter ook een overprikkelende storm te worden.
Kim Noble is pervers, in de etymologisch meest zuivere zin van het woord: per-vertere betekent doordraaien, tot het einde draaien, draaien tot het niet verder gaat. De Britse comedian is ‘doorgedraaid’: niet zomaar ‘gek’ maar veeleer gekmakend radicaal, meedogenloos consequent. Zijn poëtica was altijd al die van de zelfvernedering, maar dat is een menselijk begrip, en in Lullaby for Scavengers lijkt Noble zich zelfs van dat laatste restje menselijk ‘zelf’ te ontdoen. De adembenemende gelijkschakeling die zich in Lullaby for Scavengers voltrekt is die van de mens met het ongewenste dier. En wie de wereld bekijkt vanuit het serene perspectief van de aaseter, heeft over die wereld best wel iets te melden.
Lichamelijke zelfexpressie, bewegingsonderzoek, het lichaam ‘musicaliseren’…: het zijn bekende motieven binnen de professionele dans. Ondertussen raakte ook de discursieve wending ingeburgerd. Die zet het lichaam in als communicatiemedium, vaak in combinatie met andere media. Het babbelende lichaam spreekt, kritisch of ironisch, over hoe het maatschappelijk wordt betekend door gendercodes, raciale ongelijkheid of consumptieve lifestyles die altijd ook lijfstijlen zijn. Malus zit in een heel andere traditie, een die binnen de dans minoritair is maar daarbuiten in vele varianten sterk staat: het lichaam methodisch de-subjectiveren.
Marie Vinck en Stef Aerts stelden zich in samenwerking met het ITA-ensemble (en gastacteur Pierre Bokma) voor een ambitieuze opdracht: een nieuwe bewerking van Thomas Manns ‘uitgebreide novelle’ De toverberg. De makers leveren een zeer trouwe adaptatie af, maar slagen er maar mondjesmaat in om de klassieke roman van interessante nieuwe perspectieven te voorzien.
Why We Fight? van choreograaf Alain Platel en videoartiest Mirjam Devriendt wordt aangekondigd als een documentaire, maar wat wordt er eigenlijk gedocumenteerd? Het ontstaansproces van een dansvoorstelling, jazeker, maar ook veel meer dan dat. De dynamiek van een gezelschap. De dada’s van een kunstenaar, de choreograaf, ook al komt die geen enkele keer in beeld. En voor alles: de Geist, de tijdsgeest waarin de voorstelling werd gemaakt, met zijn historische lijnen richting verleden – én toekomst.
Met Love Sontag duikt Maatschappij Discordia in het denken en leven van Susan Sontag. Volgens Kristof van Baarle levert het een slim en persoonlijk portret op, zowel van de beroemde Amerikaanse essayiste als van de drie actrices zelf.
In Republiek van Angst vertelt de Irakees-Belgische theatermaker Hassan Khayoon, die samen met Hassan Raad op scène staat, over de onophoudelijke angst die het gevolg is van decennia aan oorlog. Waar hij er in de tekst in slaagt op beeldende wijze de belangrijke thematiek elegant aan te snijden, laat de vormelijke uitvoering op verschillende vlakken te wensen over.
Lalaei gaat over krachtige vrouwen, over vrouwen die zich niet tot zwijgen laten brengen, maar niet met de opgefokte, activistische boodschapperigheid die tegenwoordig in veel hippe festivalformats te vinden is. In dit kleine, volmaakte vertelconcert zoeken en vinden vrouwen van vroeger en nu met een natuurlijke vanzelfsprekendheid hun agency.
Ahilan Ratnamohan maakte op uitnodiging van Globe Aroma Le Maillot – One Size Fits All, in co-creatie met een groep performers met een achtergrond als nieuwkomer. De choreografische voorstelling demonteert een aantal elementen uit de complexe wereld van het voetbal en stelt ze anders terug samen. Soms overtuigt een podiumkunstwerk omwille van het grootse esthetische gebaar; hier blijken eenvoud en bescheidenheid de voornaamste kwaliteiten.
