#157
15.05.2019
—
14.09.2019
download pdf
In het toneelseizoen ’83-’84 wordt er bespaard en bezuinigd. Wordt er met het resterende kleine beetje geld ook nog theater gemaakt? Klaas Tindemans leest u voor uit de programmabrochures.
De Amerikaanse Wooster Group en de EuropeseToneelgroep Globe zetten eind vorig seizoen samen North Atlantic op, “om zoveel mogelijk van elkaar te leren en zodoende beide gezelschappen een nieuwe impuls te geven”. Een ongewoon maar evident bevruchtend initiatief waarvan de betekenis echter veel verder reikt dan een directe “nuttigheidsoperatie”. Marianne Van Kerkhoven zag de voorstelling en sprak met regisseur Elizabeth LeCompte en met Gerardjan Rijnders, artistiek leider van Globe. Dirkje Houtman portretteert laatstgenoemde toneelgroep.
We spraken lang met Elizabeth LeCompte over de toekomst en het verleden van de Wooster Group, over de Amerikaanse en de Europese cultuur, over Route 1&9, over het werkproces, het autobiografische, het politieke in hun werk… Ziehier een keuze uit haar antwoorden; flarden uit een gesprek opgenomen voor de Videokrant van Kaaitheater 83. We schrijven 27 april 1983: de repetities (samen met Globe) voor wat North Atlantic zal worden zijn net begonnen; wij van onze kant hebben zo pas Route 1&9 gezien.
Schechners zorgenkind is de avant-garde zoals ze zich ontwikkelde grosso modo van 1955 tot ’75. Waar mogelijk gaat hij uit van theatermakers waarmee hij persoonlijk gewerkt heeft: The Performance Group, zijn opvolger The Wooster Group en specifieke leden zoals Liz LeCompte en Spalding Gray. In sommige passages van de vier samengebrachte artikels klinkt een apologetische toon door alsof Schechner zijn rol in TPG nog even wilde verduidelijken. Dit blijft echter ondergeschikt aan zijn veralgemenende reflecties over het postmodern Amerikaans theater, dat er volgens hem slecht aan toe is (met uitzonderingen als Squat en Mabou Mines).
In Een vreselijk geluk van Lars Norén en Het chemisch huwelijk van Gerrit Komrij – twee stukken die Rijnders het voorbije seizoen regisseerde – en zijn eigen drama Eczeem, waarmee regisseur Paul Vermeulen Windsant zijn werkzaamheden bij Globe afsloot, bespeurde menigeen in de reeks uitgestalde uitzichtloze verhoudingen en onmogelijke liefdes een cynische ondertoon.
In ‘Le Nouvel Observateur’ van 17 juni bewierookt Guy Dumur nogal uitvoerig de nieuwe montering van Les Paravents van Jean Genet, geregisseerd door Patrice Chéreau in het Théâtre des Amandiers te Nanterre. Hier wordt een voorstelling gepromoveerd tot monument waarbij de kritiek zichzelf bijna opheft. De dithyramben waarmee hier rijkelijk wordt omgesprongen geven je een onbehaaglijk gevoel: deze produktie niet zien is strafbaar.
Heiner Müller is een gevierd auteur. De belangrijkste van Europa, zei men tijdens het debat over Duitse dramaturgie in het afgelopen festival van Avignon. Het Holland Festival programmeerde zelfs een apart luik Heiner Müller. Dit seizoen werkt hij mee aan het monsterproject van Bob Wilson Civil Wars. Annie Declerck en Luk Van den Dries hadden een gesprek met Heiner Müller en zijn vrouw Ginka Tscholakowa.
Het Holland Festival heeft de goede gewoonte aandacht te besteden aan hedendaagse schrijvers. Dit jaar was het de beurt aan Heiner Müller voor wie een apart luik van het festival was gereserveerd. Initiatiefnemer en organisator van dit mini-festival was het HOT-theater in Den Haag. Ondanks wat tegenslagen – een aantal belangrijke ensceneringen konden niet komen, en in extremis werd de gezamenlijke DDR-deelname afgezegd – werd het een rijk geschakeerde confrontatie met het vooral recente deel van Müllers omvangrijke oeuvre: alle stukken vanaf Die Hamletmaschine waren aanwezig. Verder was er ook een Müller-symposium (wetenschappers over de teksten) en een Müller-debat (Müller en theatermakers over de regies). Ik zag enkele voorstellingen.
Rond de jaren ’25-’30 bereikte het Vlaamse theater een ongeziene artistieke hoogte in het werk van het Vlaamsch Volkstooneel. Eén van de spilfiguren was auteur-regisseur Anton Van de Velde, die op 21 juni 1983 overleed. Carlos Tindemans evalueert zijn œuvre. Als toneeltekst publiceren we de integrale tekst van Tijl, destijds successtuk van het Vlaamsch Volkstooneel.
