#159
15.12.2019
—
14.03.2020
download pdf
bekijk op issuu
Midden februari organiseerde het Kortrijkse kunstencentrum BUDA het symposium The Fantastic Institution. Artistiek leider Agnes Quackels bracht een heleboel interessante kunstenaars en kunst- werkers samen, die het publiek hun visie gaven op wat een kunstin- stituut moet zijn, of zou kunnen zijn. Ook Kunstencentrum Vooruit denkt na over zijn toekomst, nu het een ‘Vlaamse kunstinstelling’ wil worden. Tijdens het festival Blauwdruk wil het stilstaan bij zijn nieuwe status en vragen stellen over zijn verantwoordelijkheden als ‘grote instelling’.
Terwijl kunstenaars voortdurend kritisch besproken en geanalyseerd worden, blijft de functie en invloed van de programmator vaak ongrijpbaar. De term ‘curator’, die gangbaar is in de wereld van de beeldende kunst, kan meer zichtbaarheid geven aan het werk van deze ‘bemiddelaar’ en zo een kritisch discours rondom de functie ontwikkelen.
In Berlijn komt er aan de Volksbühne na 25 jaar een wissel van de macht. In april 2015 werd al aangekondigd dat het contract van intendant Frank Castorf niet verlengd zou worden. De Berlijnse senaat koos voor Chris Dercon, de Belgische curator die de afgelopen tien jaar het Tate Modern in Londen leidde. De hevige discussie die daarover woedt, gaat in wezen over de staat van het stadstheater als (log?) instituut, én over de onzekere toekomst van Berlijn zelf.
In Studio Orka’s meest recente creatie Chasse Patate komen spel, dramaturgie en scenografie samen in een bijna perfecte balans. Chasse Patate kan als richtsnoer dienen voor een verkennende tocht in het artistieke en dramaturgische, maar ook in het door en door humanistische universum van Studio Orka.
Hoe kun je je als jonge kunstenaar verhouden tot de erfenis van het Europese kolonialisme? Theatermaker Ogutu Muraya, die onlangs zijn masteropleiding aan het Amsterdamse DAS Theatre afsloot, verbindt in zijn lecture-performance Fractured Memory persoonlijke herinneringen aan de recente geschiedenis van zijn thuisland Kenia met het eerste Congres van zwarte schrijvers en kunstenaars van 1956 in de Sorbonne in Parijs.
Afgelopen najaar gingen de studenten van het Antwerpse Conservatorium tijdens het eerste Lesfestival aan het werk met niet-traditionele theatermakers. Het resultaat was verbijsterend én hoopgevend voor de aspirant-acteurs, de school en de gastdocenten. Acteur en docent Willem de Wolf legt in deze voorpublicatie van een uitgebreidere versie (die in juni in FORUM+ verschijnt) uit hoe het Lesfestival studenten wapent tegen de veranderde beroepspraktijk van de repertoire- en gezelschapsspeler.
De theatertekst lijkt opnieuw zijn plek op onze podia te hebben veroverd. Een grondige analyse van nieuwe en oude toneelliteratuur blijft in recensies echter vaak nog uit. Etcetera en zijn Nederlandse evenknie De Theatermaker zijn in gesprek over de opstart van een onlineplatform voor theatertekstkritiek om die lacune weg te werken. Hoe reflecteren theaterteksten op de actualiteit en de canon? Johan Reyniers’ Staat van de Nederlandse Theatertekst biedt alvast inspiratie. De hoofddramaturg van Toneelgroep Amsterdam spoort jonge auteurs aan tot weidsheid en ambitie. ‘Vergrijp je aan de werkelijkheid.’
De Duitse regisseur Felix Rothenhäusler bewerkte onlangs het videowerk The Re’Search van beeldend kunstenaar Ryan Trecartin tot een gelijknamige theatervoorstelling. Deze baanbrekende productie van de Münchner Kammerspiele toont een glimp van een mogelijke toekomst van het theater in het post-internettijdperk.
Wat zijn monumenten? Welke dominante ideeën representeren ze? Wat willen ze tonen en wat proberen ze te verbergen? Choreografe Eszter Salamon vertrekt in MONUMENT 0: Haunted by Wars (1913- 2013) vanuit dans om de blinde vlekken in onze geschiedschrijving te belichten. ‘De manier waarop we het verleden begrijpen, biedt de mogelijkheid om ons een andere toekomst in te beelden.’
In de Angelsaksische wereld is inclusiedans al jaren een gevestigd begrip. Ook in onze contreien is er aandacht voor dansers met een beperking. Aan de dansopleiding van Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen vormt inclusiedans onder impuls van danseres en choreografe Iris Bouche sinds kort een vast onderdeel van het lessenpakket. Is die keuze vooral ingegeven door sociale motieven, of staat er ook artistiek iets op het spel?
Hoe kon een man zonder bestuurlijke ervaring, met een onsamenhangend politiek discours en een labiel psychisch gestel de machtigste man ter wereld worden? Velen bogen zich de voorbije maanden over deze vraag. Het antwoord is dan ook meervoudig. Een analyse van de aantrekkingskracht van het personage dat hij al enkele decennia vertolkt, kan een deel van de verklaring bieden.
The Swiss dramatist Milo Rau is causing quite a stir with his unique form of ‘research theatre’. He does not hesitate to recreate historical events as faithfully as possible, or to play around with notions of factuality, reality and representation. In what follows, we will take a closer look at three strategies Rau and his actors use to force entry into reality, along with the viewer.
Het Noord-Franse collectief L’Amicale de Production legt in haar jongste voorstelling On traversera le pont une fois rendus à la rivière op speelse wijze de procedés bloot die onze fantasie vormgeven en steekt de draak met the willing suspension of disbelief.
In Begüm Erciyas’ Voicing Pieces my voice initiates and becomes part of a complex theatrical apparatus, staged for one person: myself. My voice causes sheets of text to move, lights to fade in and out and change their direction. This theater enables me, visitor and performer all at once, to experience and encounter myself as a multiplicity, a ‘we’; the boundaries between the speaker, her voice and the ‘voice’ of the text subtly disappearing.
Vertrekkend vanuit kleine, biografische verhalen poogt Milo Rau in Empire, het sluitstuk van zijn Europa-trilogie, licht te werpen op grotere gebeurtenissen en historische verschuivingen. De Zwitserse regisseur weeft op een indringende en geraffineerde manier het levensverhaal van vier acteurs uit het oude Europa en Syrië tot een exemplarisch stuk Europese geschiedenis.
In zijn nieuwe voorstelling, Simple As ABC #2, Keep Calm and Validate, zien we het resultaat van Thomas Bellincks onderzoek naar de werking van de grensbewaking van de Europese Unie. We weten relatief weinig over Frontex – dat in de voorstelling steevast geanonimiseerd wordt als ‘het agentschap’ – en wat er feitelijk gebeurt aan de grenzen van Europa. Simple as ABC probeert deze ver-van-mijn-bedshow dichterbij te brengen, en dan wel in de vorm van een andere show: de musical.
Zeven performers verdiepten zich in de zeven architecturale wereldwonderen van de antieke oudheid. Rond die inspiratiebron, en met het getal zeven als oersymbool van orde en harmonie, voegen de performers er vanuit een compleet kaal gestripte zaal op ambachtelijke wijze een achtste wonder aan toe: de onmetelijke ruimte van gezamenlijke verbeelding.
In de superieure jeugdvoorstelling Niets (12+) kauwt de Nwe Tijd het nihilisme van de postmoderne betekenisloosheid uit en sluist het langs de achterdeur de magie weer binnen. Wonderlijk is niet alleen hoe slim en gelaagd dat gebeurt, maar ook hoe effectief het werkt. Niets begint met kaal praattheater van zo’n 45 minuten over de betekenis van het niets – 5 acteurs op een grote, lege scène, zonder décor of kostuum.
Bacantes van Marlene Monteiro Freitas, een productie van P.OR.K Lisboa, is een van die zeldzame voorstellingen waarover je je het hoofd blijft breken.
Pieter De Buysser koos het Planetarium van Brussel als het vertrekpunt voor een fenomenale reis. Na een tussenstop in de Zuid-Chinese Zee, leidt hij zijn publiek zowel naar de verste uithoeken van het universum, als naar het diepste middelpunt van de atoomkern. Het is een duizelingwekkende trip die niet ophoudt te fascineren.
De vrolijkheid primeert in de eerste theaterproductie die Myriam Van Imschoot en Willem de Wolf samen maakten, maar tussendoor klinken behoorlijk sombere tonen. ‘Dissonantie’ noemen ze dat in de muziek: een samenklank die wringt. De makers namen dat concept als uitgangspunt voor de voorstelling.
Mockumentary of a contemporary saviour begint als een overrompelend audiovisueel spektakel: lichtflitsen vanuit een schijf die boven het podium zweeft, luide zuchten die aanzwellen tot een Babylonisch koor van stemmen die de zaal overspoelen via een gesofisticeerd geluidssysteem.
In hun derde en jongste werk voor theater proberen Robbert&Frank te antwoorden op de gigantische vraag die ze zelf in de titel stellen: Don’t We Deserve Grand Human Projects That Give Us.
The act of dying: de slachtpartijen in Kill Bill-style hebben we zeker gezien, maar gaat deze voorstelling wel degelijk over sterven?
Als denken een choreografie is, of toch in ieder geval beweging, dan zegt Michiel Vandevelde hier eigenlijk; we bewegen niet meer. Nienke Scholts over Our Times: een theatraal essay over de staat van ons denken.
Tijdens het schilderen van Les Nymphéas moet Monet urenlang met kinderlijke verwondering naar zijn vijver in Giverny hebben gekeken. Met eenzelfde verwondering heeft Atelier Bildraum een geheel eigen universum gecreëerd op de klanken van Thomas Smetryns. Ook ik word gegrepen door een gevoel van fascinatie tijdens het kijken naar In between violet and green.
Democracy in America presenteert de evolutie van het politieke systeem in de VS als exemplarisch voor de manier waarop de westerse wereld geprobeerd heeft om de verhoudingen tussen individu en maatschappij in goede banen te leiden. Slaagt de verlichtingskritiek van Castellucci erin accuraat te reageren op de politieke ontwikkelingen van de laatste jaren?
