#169
15.09.2022
—
14.12.2022
bekijk op issuu
Het kan met historische veldslagen, het gebeurt in de populaire muziek, en ook in de kunsten. Creatieve heropvoeringen zijn er tegenwoordig overal. Naar aanleiding van de re-enactment door Anne Collod & Guests van Anna Halprins Parades and Changes uit 1965 – een sleutelstuk in de ontwikkeling van de Amerikaanse post-moderne dans – schrijft Timmy De Laet over nut en nadeel daarvan.
Afgenomen op 25 september 2004 in Parijs, toen Anna Halprin optrad in Centre Pompidou met het programma Parades and Changes uit 1965 en Intensive Care: Reflections on Death and Dying uit 2000
Op het einde van zijn film My Lunch with Anna (2005) wil Alain Buffard een toost uitbrengen ‘op het leven, het werk en de toekomst’. Zijn disgenote, de Amerikaanse choreografe Anna Halprin, antwoordt schalks en kortweg: ‘Op het leven.’ Het tekent ten voeten uit de basishouding van een artieste die het leven steeds voorrang gaf. Het stuurde haar werk telkens nieuwe richtingen uit. In de vorig jaar verschenen biografie Anna Halprin. Experience as Dance van Janice Ross komt deze verstrengeling mooi tot uiting. Het is een lijvig boek, maar dat hoeft niet te verbazen: Halprin is nu 88 jaar, en werkt onverdroten door.
In het midden van de jaren tachtig werd de beroepsziekte seminaritis voor het eerst vastgesteld binnen het Vlaamse bedrijfsleven en een aantal opleidingsinitiatieven van de overheid. De kwaal heeft intussen met een bijzonder krachtig elan in ongeveer alle sectoren van het land slachtoffers gemaakt.
Op familiefeestjes, schrijft Martin Nachbar, is de verwantschap in uiterlijk en karakter tussen ouders en kinderen altijd een van de meest populaire thema’s. Nachbar maakte een dansstuk met zijn vader en ontdekte dat er naast deze uiterlijkheden en waarneembare gewoontes ergens binnenin het lichaam nog een ander soort verwantschappen bestaat.
Als mijn werk van de voorbije week claim ik de choreografie van alle dronkelappen in Brussel. Het achterwaarts en voorwaarts stommelen van de kerel aan de geldautomaat in de Dansaertstraat, met zijn verstrengelde maat van zijdelings zwalpen, met zijn hoofd dat zijn lichaam in een richting genaamd verwarring stuurde, terwijl zijn lijf plots stilviel op momenten van tijdelijk evenwicht en stomverbaasde gedachten: dat was het begin van de show.
Elk koninkrijk heeft zijn mythen en sagen, schrijft Delphine Hesters. In de kunst is het niet anders. Waar die mythen vandaan komen, doet er in wezen niet meer toe. Ze zijn er en ze vormen samen een collectief geloof. Een exposé in negen schuifjes over schottenloze decreten en groeimodellen, margewerkers en individuele kunstenaars, rugzakjes en dies meer.
De Sloveense filosoof Slavoj Zizek maakte onlangs een categorisering van de verschillende houdingen die de laatste jaren terug te vinden zijn in het ‘kritische’ denken. Op basis van dat raamwerk las Christophe Van Gerrewey de op Het Theaterfestival in Vlaanderen uitgesproken States of the Union sinds 1990 – niet toevallig het jaar na de val van de Berlijnse Muur.
De hedendaagse theatermaker wil kost wat kost maatschappelijk verantwoord werk maken. ‘Vraag twintig willekeurige regisseurs naar hun ethisch-artistieke baslijn, en je krijgt hoogstwaarschijnlijk twintig variaties op hetzelfde antwoord.Wie niet geëngageerd is, is gezien.’ Daniëlle de Regt legt uit waarom Krankheit Frau zich onderscheidt van het kruim van andere, al dan niet zelfbenoemde maatschappelijk relevante theatervoorstellingen.
Pieter T’Jonck beschouwt de manier waarop Jean Luc Ducourt met het klassieke ballet omgaat als een oefening in kijken. ‘Je bent het niet gewoon om zo te kijken,’ schrijft hij. ‘Je ziet eigenlijk bijna niet wat hier te zien valt, zo blind blijk je soms wel voor de poëzie van wat zich “toevallig”, “zomaar” aandient.’
Bestaat er iets als futurologie in het theater? Hugo Claus schreef in 1970 met Tand om tand een Uilenspiegel-variatie waarin een onafhankelijk Vlaanderen wordt geregeerd door het Kristelijk Socialisme. Vandaag bindt in They eat people van Union Suspecte en Abattoir Fermé de Herenigde Volks-Unie (HVU) de strijd aan met de Forza Flandria in een bitse verkiezingsstrijd om de president van een onafhankelijk Vlaanderen. Theater of comedy? Klaas Tindemans ging kijken.
In het Duitse Teutoburgerwoud herinnert een gigantisch monument aan de mythische Hermannschlacht van het jaar 9 n.C., waarbij drie Romeinse legioenen door de Germanen onder leiding van Arminius werden vernietigd. Zoveel is duidelijk: de Duitsers hebben iets met het woud. Geen enkel ander land heeft zich zozeer door de metaforiek ervan laten inspireren als Duitsland. Rond die problematiek maakte De Parade Wald, een collage van muzikale en tekstuele fragmenten. Bart Philipsen zag de voorstelling en schetst de ruimere context. Hij begint met een gedicht van Brecht.
In Wald van De Parade brengt Hilde Wils een tekst van Marguerite Duras waarin de Franse schrijfster vertelt over de terugkeer van haar partner Robert Antelme uit het concentratiekamp. Met onthutsende details schildert zij hoe de fysiek sterk afgetakelde, bijna-dode beetje bij beetje terug onder de levenden komt. Er valt dit seizoen nog meer Duras te zien. Ina Geerts speelt in BAFF (het vroegere Raamtheater dat sinds kort onder leiding staat van Tom Van Bauwel) De ziekte van de dood, een tekst van Duras uit 1982 waarin op een heel andere – maar misschien toch ook weer gelijkaardige – manier de grens tussen leven en dood wordt afgetast.
Dit hier was een klein marsmannetje, zó groot en helemaal in de war. Dus toen heb ik deze laten zetten. Deze is over een vorige tattoo gezet, met de naam van mij en m’n ex-man. Deze zit ook over een vorige. Hier stonden eerst de letters BE. Daar zit dit overheen. En deze tattoo is van mijn zoon. Hij is vijftien jaar geleden doodgegaan. Toen heb ik ’m deze vleugeltjes gegeven. Dit hier is m’n oude jeugdbende. Die moet bedekt worden. Deze moet ook nog weg. Mijn oude bijnaam. Eentje op mijn rug zit over een vorige en die andere op mijn rug ook. En dan heb ik nog deze. Dit is een zuster-tattoo. Een ander meisje, Star, heeft precies dezelfde. Zuster-tattoos, zoals dat heet. En dan heb ik nog een mislukte piramide met de initialen van een ex. En een panter met blauwe vleugels en twee harten met de namen van mijn twee zoons. En hier nog een ninja-ster. Ik was zestien en nog jong en onnozel.
Begin jaren zeventig verdwenen in de buurt van Houston, Texas, een dertigtal tieners. Weglopers, zo oordeelde de politie zaak na zaak. In werkelijkheid werden ze meegelokt naar drugsfeestjes door Dean Corll, een gezette dertiger die overdag een handje toestak in de snoepwinkel van zijn moeder. Eenmaal ter plaatse werden de jongens vastgebonden, verkracht, verminkt en omgebracht met touwen, messen of een pistool.
‘We could tell you but then we’d have to kill you.’ Ik heb mijn kans gemist, maar dit laconieke antwoord van de Amerikaans-Parijse choreografe Jennifer Lacey op een vraag naar haar jarenlange samenwerking met de Franse scenografe Nadia Lauro is veelzeggend.
Wanneer de staande ovatie na de Duitse première van Airport Kids (HAU Berlijn, 22 oktober) is uitgeraasd, vang ik bij het verlaten van de zaal enkele reacties van toeschouwers op. ‘Voorstellingen met dieren of kinderen, eigenlijk werken die altijd.’ En: ‘Die kinderen boezemen me angst in, zeker aan het einde, wanneer ze bij wijze van slotstatement een middelvinger opsteken.’ Wie zijn die kinderen, die fameuze ‘airport kids’ uit de voorstelling van regisseursduo Lola Arias en Stefan Kaegi (bekend van Hygiene Heute en Rimini Protokoll)?
Net als bij een echte sportmarathon bereiden de toeschouwers zich voor op de zogezegde uitputtingsslag. Nog even naar de wc, snel nog wat koffie naar binnen werken. De armen losschudden, de goede positie innemen en dan gaan de lichten uit in de zaal. De theatermarathon van De Geschiedenis van de Familie Avenier is begonnen.
Intelligent populisme, daar pleit schrijver David Van Reybrouck voor in zijn recent verschenen pamflet Pleidooi voor populisme. Voorbeelden van deze paradoxale combinatie zijn, zacht gezegd, niet erg voor de hand liggend. De film Los van Jan Verheyen is misschien toch een goed voorbeeld.
Belgian film, made in Flanders. Die ene slogan op de webstek van het VAF says it all: populaire cinema van bij ons is een kwestie van zeer precieze marktprofilering. De goeie verstaander leest ook wat er niet staat: een Vlaams bioscoopsucces zwijgt in alle talen over Luik en droomt luidop van Hollywood. Producent Woestijnvis onderschrijft die ongeschreven regels ten volle in een uitgekiend mediaplan dat van een product een evenement weet te maken. Alleen regisseur Erik Van Looy en een handvol recensenten denken nog dat Loft vooral een film is. Of doen ook zij alsof?
Op het Filmfestival van Gent, dat in oktober voor de 35ste keer een deel van de binnenstad bezette, kaapte in het grote aanbod een bescheiden documentaire over een koor uit Massachusetts de publieksprijs weg. Young@Heart is dan ook geen gewoon koor: met een gemiddelde leeftijd van 83 brengen deze oudjes pop, rock en blues van The Clash tot Sonic Youth, van The Ramones tot Coldplay. De groep groeide in de jaren tachtig uit tot een waar fenomeen en doet sinds 1997 behalve de vs, Canada en Australië ook de grote zalen van Europa aan. De documentaire werd vertoond in Vooruit, waar Young@ Heart al twee keer optrad en waar je tijdens het Filmfestival onder de noemer Almost Cinema een alternatief parcours van performance, installaties, film en muziek kon volgen.
