#160
15.03.2020
—
14.05.2020
download pdf
In de voorbije jaren heeft het Critical Art Ensemble (CAE) de wereld rond gereisd om performances te maken die de voorstellingen, producten en regels bekritiseren die samenhangen met de opkomst van de biotechnologieën.
De ontwikkeling van kunst vindt vandaag de dag plaats in laboratoria, en heet niet langer kunst, maar research. Het materiaal bestaat niet langer uit klei, tekst of video, maar ‘organismen’, ‘virussen’ en ‘microben’. De kunst flirt met metaforen als ‘besmetting’ en ‘immuniteit’, ze slibbert zich een weg uit de theaterzalen en musea, en in een wetenschappelijk discours van fractalen en algoritmen.
Vooraf gepubliceerd in The Online Journal of Embodied Technology (2005) De virtuele Artaud: het computervirus als performance art. Jason Farman. Een computervirus als performance, gelanceerd op één van de meest gerenommeerde kunstbiënnales: Jason Farman laat ons binnenkijken in de onzichtbare machinaties van de virale besmetting. Met het Biënnalevirus wordt het aseptische immuniteitsdenken van het veilige kunstbedrijf opengetrokken van het computervirus naar hiv/aids.
Families ontstaan door copulatie en wederzijdse besmetting. Door de onverbrekelijke cirkel van frustratie, schuld en liefde. Jacob Wren’s voorstelling en tekst brengen de ziekte aan de oppervlakte. Families are formed through copulation / Families ontstaan door copulatie Jacob Wren
Chemnitz, Oost-Duitsland. Na de val van de muur hebben ze in deze stad, die vroeger Karl-Marx-Stadt heette, nog niet veel van de westerse welvaart gemerkt. De hoge appartementsgebouwen in de brede lanen zijn half verlaten, de werkloosheidscijfers liggen ontmoedigend hoog, jongeren vertrekken naar Dresden of Berlijn.
Etcetera vroeg aan Constant vzw om een bijdrage omtrent het begrip ‘besmetting’. Het ‘feministische’ collectief werkte verder op hun Stitch & Split-project, waarbij ze de besmetting van het lichaam door wetenschappelijke ficties en metaforen letterlijk in kaart brengen. Professor Isabelle Stengers is wetenschapsfilosofe aan de Vrije Universiteit van Brussel, en stelt de ‘stitch’ en de ‘split’ van wetenschap en fictie in vraag. In haar betoog kunnen we de spanning tussen de wetenschappelijke objectiviteit en de fictieve verbeelding van de science fiction zien als complementair. Volgens haar maakt fictie integraal deel uit van de creatieve praktijk van de wetenschappen.
Bestaat er zo iets als schoonheid in de wetenschap? Zijn wetenschappers eigenlijk heimelijke spektakelmakers? Kan de kunstenaar in een verwetenschappelijkte wereld nog een kritische positie innemen? En waar raken ze mekaar? Professor Luc Steels brengt de theatrale vermogens van Louis Pasteur aan het licht. Professor Van Bendegem praat over de schoonheid van wiskundige bewijsvoering. En theatermaker en beeldend kunstenaar Kris Verdonck bekijkt het theater door een technologische bril.
Deze artistieke bijdrage onderzoekt hoe kunstenaars zich kunnen lanceren in het wetenschappelijke debat, en op welke domeinen kunst en wetenschap elkaar overlappen. De specifieke wetenschap die in zijn Utility Pets Project wordt geadresseerd is xenotransplantatie (transplantatie van organen tussen verschillende soorten). In deze praktijk worden transgene genetisch gemanipuleerde varkens gebruikt als levende productielijn voor vervangstukken voor het menselijke lichaam. Emotionele en materiële overwegingen spelen een belangrijke rol in onze relatie tot dieren, net als bij mensen, maar soms komen beiden in conflict. The inventieve en wonderlijke manieren waarop mensen hebben geprobeerd om dit conflict op te lossen is het centrale thema van het Utilility Pets project.
Ooit was ‘besmetting’ een poëtisch en positief begrip, maar de metafoor heeft een verschuiving ondergaan. Vandaag roept de term eerder connotaties op met angst en doodsdrift. Besmetting en immunologie zijn nochtans strategische concepten om te spreken over ruimte tussen mensen –als letterlijke inter-faces– doorheen de hedendaagse paradox van het individualisme en het geconnecteerd zijn. Via echo’s en resonanties zoeken we naar ruimten ergens tussen Fabres Histoire des Larmes en Sloterdijks Sferen.
De mediakunstenaar Angelo Vermeulen mengt in zijn installaties video met performance, het fantastische met het rationele en het esoterische met de strakke theorie. In een speels doch industrieel en haast minimalistisch kader verhullen zijn bio-installaties ecologische en biologische experimenten. Wetenschapper noch kunstenaar, speelt Vermeulen —vaak bijgestaan door anderen— haasje-over tussen verschillende werelden.
Sinds choreograaf Martin Nachbar en danscriticus Jeroen Peeters in september 2005 het internet bel- en chatprogramma Skype op hun computer hebben geïnstalleerd, houden ze geregeld chatsessies om over hun bezigheden te kletsen en ideeën uit te wisselen. Wat volgt is de bewerking van een dialoog gehouden tussen Brussel en Graz op 10 oktober 2005 van 11:15:37 tot 12:27:10 uur, waarin ze greep trachten te krijgen op de virusmetafoor in het kunstdiscours, in het volle besef dat ze zelf al lang besmet zijn.
Op 9 september 2005 presenteerde de Libanese filmmaker Hassan Choubassi zijn afstudeerproject aan de opleiding DasArts te Amsterdam: een performance die bestond uit twee delen: de documentaire film ‘The Other Orange‘ en een lezing van de Franse antropoloog Marc Augé, ‘The impossibility of reciprocal anthropology. Anthropology in a planetary era‘. Het was de bedoeling van de filmmaker om als buitenstaander Amsterdam antropologisch te benaderen.
Nezha Haffou volgt het proces van Union Suspecte al jaren op de voet. Vanuit haar interesse voor de beeldvorming rond het zuiden in het westerse theater analyseert ze hun laatste voorstelling Onze-Lieve-Vrouw van Vlaanderen.
Geen beschrijving van het werk van de Franse choreograaf Christian Rizzo of ze begint met de vermelding dat hij ooit een rock-groep oprichtte en op een blauwe maandag ook een kledinglijn startte. Dat beeld van de artiest als een vrijbuiter die van alle hout pijlen weet te maken beantwoordt blijkbaar aan een diepgeworteld verlangen van vooral het Franse publiek, want sinds enkele jaren is hij daar hot news.
